معماری دیکانستراکشن یا واسازی یکی از جریانهای مهم در معماری معاصر است که در دهه 1980 میلادی پدید آمد. این سبک معماری از فلسفه واسازی (Deconstruction) ژاک دریدا، فیلسوف فرانسوی، الهام گرفته شده و توسط معمارانی مانند فرانک گهری، رم کولهاس، پیتر آیزنمن و زاها حدید به شکلی برجسته توسعه یافته است. در ادامۀ این مقاله از مجلۀ آموزشی رسام، شما را با تعریف، ویژگیها و نمونههای معماری دیکانستراکشن آشنا خواهیم کرد.
تعریف معماری دیکانستراکشن
معماری دیکانستراکشن، برخلاف معماریهای سنتی که بر نظم، تقارن و ساختار مشخص تأکید دارند، به دنبال شکستن و دوبارهسازی این اصول است. این سبک معماری ویژگیهای زیر را در بر میگیرد:
- تکهتکه کردن و جابهجایی عناصر: در معماری دیکانستراکشن، عناصر معماری به طور عمدی تکهتکه و از مکانهای معمول خود جابهجا میشوند تا به نوعی بینظمی و پیچیدگی در ساختارها دست یابد.
- تکیه بر عدم تقارن: برخلاف معماریهای کلاسیک که به تقارن و تعادل توجه دارند، در معماری دیکانستراکشن، عدم تقارن و تداخل شکلها و فضاها برجسته میشود.
- عدم پیروی از سنتهای متعارف: معماری دیکانستراکشن به چالش کشیدن سنتها و قواعد معمول معماری میپردازد و به دنبال نوآوری و خلق فرمهای جدید است.
- استفاده از فرمهای پیچیده و غیرمتعارف: فرمهای به کار رفته در این سبک معماری غالباً پیچیده، غیرمستقیم و گاهی به نظر میرسد که در حال فروپاشی یا حرکت هستند.
- تأکید بر فرایند طراحی: فرایند طراحی در معماری دیکانستراکشن اهمیت زیادی دارد و غالباً معماران به جای داشتن یک طرح نهایی از پیش تعیین شده، فرایندی از تکرار، تغییر و اصلاح را دنبال میکنند.
رواج و پیدایش معماری دیکانستراکشن
رواج معماری دیکانستراکشن نتیجه ترکیبی از عوامل فرهنگی، فلسفی و هنری در دهههای 1970 و 1980 میلادی بود. در زیر به برخی از این عوامل و دلایل رشد و گسترش این سبک معماری اشاره میکنیم:
تأثیرات فلسفی در پیدایش معماری دیکانستراکشن
فلسفه واسازی (Deconstruction): ژاک دریدا، فیلسوف فرانسوی، مفهومی به نام واسازی را معرفی کرد که بر تحلیل و شکافتن ساختارهای معنایی و زبانی متمرکز بود. دریدا با نقد مفاهیم ثابت و پذیرفتهشده، به دنبال نشان دادن پیچیدگی و تناقضات درون آنها بود. این ایدهها به معماران الهام بخشید تا ساختارهای معماری را به چالش بکشند و از اصول معمول فاصله بگیرند.
تحولات فرهنگی و اجتماعی در رواج معماری دیکانستراکشن
در دهه 1980، پسامدرنیسم به عنوان یک حرکت فرهنگی و هنری، اصول و قواعد مدرنیسم را به چالش کشید. معماری مدرن با تأکید بر کارکردگرایی و مینیمالیسم شناخته میشد، اما پسامدرنیسم به تنوع، تاریخگرایی و تلفیق عناصر مختلف علاقه داشت. دیکانستراکشن یکی از زیرشاخههای این حرکت بود که به شکل رادیکالتر به نقد و بازنگری در مفاهیم معماری پرداخت.
همچنین پیشرفتهای تکنولوژی در زمینه طراحی و ساخت، به معماران این امکان را داد که فرمها و ساختارهای پیچیدهتری را طراحی و اجرا کنند. نرمافزارهای پیشرفته طراحی به معماران اجازه داد تا ایدههای غیرمتعارف خود را به واقعیت تبدیل کنند.
تأثیرات هنری در پیدایش معماری دیکانستراکشن
هنر آوانگارد و جنبشهای هنری مانند دادائیسم و سوررئالیسم، که به نقد و بازنگری در هنر سنتی پرداختند، بر معماران دیکانستراکشن تأثیر گذاشتند. این معماران به دنبال خلق فرمها و فضاهای جدید و چالشبرانگیز بودند.
همانند معماری، در هنر نیز پسامدرنیسم به تلفیق و ترکیب سبکها و مفاهیم مختلف پرداخت و از این رو، معماری دیکانستراکشن نیز از این جنبش هنری تأثیر پذیرفت.
نمونههای موفق و تأثیرگذار در پیدایش معماری دیکانستراکشن
آثار برجسته معمارانی مانند فرانک گهری، زاها حدید و پیتر آیزنمن که به شکستن اصول سنتی معماری پرداختند، توجهها را به خود جلب و به رواج این سبک کمک کرد. موفقیت این پروژهها نشان داد که دیکانستراکشن میتواند هم در سطح هنری و هم در سطح عملی موفق باشد.
نقد و واکنش به مدرنیسم در پیدایش معماری دیکانستراکشن
بسیاری از معماران و طراحان از اصول سختگیرانه و مینیمالیستی معماری مدرن خسته شده بودند و به دنبال سبکهایی بودند که امکان خلاقیت و بیان شخصی بیشتری را فراهم کند. دیکانستراکشن با تأکید بر تنوع، پیچیدگی و عدم تقارن، به این نیازها پاسخ داد.
ترکیب این عوامل باعث شد که معماری دیکانستراکشن به یکی از جریانهای مهم و تأثیرگذار در معماری معاصر تبدیل شود و معماران بتوانند با استفاده از آن، فضاها و فرمهای نوآورانه و بیسابقهای خلق کنند.
مهمترین ویژگیهای معماری دیکانستراکشن
معماری دیکانستراکشن دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که آن را از سایر سبکهای معماری متمایز میکند. این ویژگیها، هم در فرم و هم در فلسفه طراحی بروز میکنند. در ادامه، به صورت کامل و جامع به ویژگیهای معماری دیکانستراکشن پرداختهایم:
1. تکهتکه کردن و جابهجایی عناصر در معماری دیکانستراکشن
- تفکیک اجزاء: عناصر مختلف ساختمان به طور عمدی به قطعات کوچکتر تقسیم میشوند و به شیوهای غیرسنتی دوباره سازماندهی میشوند.
- جابهجایی نامتقارن: این تکهها به صورت نامتقارن و غیرمترقبه جابهجا میشوند تا شکلی پویا و بیثبات به بنا دهند.
2. عدم تقارن در معماری دیکانستراکشن
- عدم تقارن در طراحی: یکی از ویژگیهای بارز معماری دیکانستراکشن، استفاده از فرمها و الگوهای نامتقارن است که به خلق ظاهری دینامیک و پیچیده کمک میکند.
- بیثباتی بصری: عدم تقارن موجب ایجاد نوعی بیثباتی بصری میشود که بیننده را به چالش میکشاند و تجربهای متفاوت از فضای معماری ارائه میدهد.
3. استفاده از فرمهای پیچیده و غیرمتعارف
- فرمهای چندلایه: استفاده از فرمهای پیچیده و چندلایه که ممکن است در نگاه اول غیرممکن به نظر برسند، یکی از ویژگیهای کلیدی این سبک است.
- زاویهها و خطوط شکسته: زاویههای تند و خطوط شکسته که به نظر میرسد از هندسه سنتی پیروی نمیکنند، جزء مشخصات اصلی طراحی دیکانستراکشن هستند.
4. تداخل و همپوشانی فضاها در معماری دیکانستراکشن
- فضاهای تداخلکننده: فضاهای داخلی و خارجی به گونهای طراحی میشوند که با هم تداخل داشته باشند و مرزهای سنتی میان آنها از بین برود.
- ایجاد حس حرکت: همپوشانی فضاها و سطوح مختلف باعث ایجاد حس حرکت و دینامیک در بنا میشود.
5. استفاده از مواد متنوع و جدید
- ترکیب مواد مختلف: در معماری دیکانستراکشن، مواد متنوعی مانند شیشه، فلز، بتن و چوب به صورت ترکیبی و نامتعارف استفاده میشود.
- نمایان کردن ساختار: به نمایش گذاشتن ساختار و اجزای سازهای بنا به عنوان بخشی از طراحی، به جای پنهان کردن آنها.
6. تأکید بر فرایند طراحی
- فرایندهای طراحی غیرخطی: طراحی در معماری دیکانستراکشن به صورت غیرخطی و از طریق فرایندهای تکراری و اصلاحات پیدرپی انجام میشود.
- نوآوری و خلاقیت: تأکید بر نوآوری و خلاقیت در تمامی مراحل طراحی و ساخت.
7. پیچیدگی و لایهلایه بودن
- فرمهای لایهلایه: استفاده از فرمهای لایهلایه و پیچیده که به صورت همزمان چندین معنا و کارکرد را در خود جای میدهند.
- پیچیدگی ساختاری: ایجاد ساختارهایی پیچیده که از طریق تحلیلهای دقیق هندسی و مهندسی ممکن میشوند.
8. نقد و چالش در برابر سنتها
- نقد اصول معماری سنتی: این سبک به چالش کشیدن و نقد اصول و قواعد معماری سنتی و مدرن را در قلب خود دارد.
- پرسشگری و بازاندیشی: معماران دیکانستراکشن به جای پیروی از قواعد ثابت، همواره به دنبال پرسشگری و بازاندیشی در مورد اصول معماری هستند.
9. کاربردهای هنری و بیانگرانه
- بیان هنری و فلسفی: بناهای دیکانستراکشن اغلب به عنوان آثار هنری و بیانگر مفاهیم فلسفی و اجتماعی مورد توجه قرار میگیرند.
- نمادگرایی و استعاره: استفاده از نمادگرایی و استعاره در طراحی، برای بیان ایدهها و مفاهیم عمیقتر.
این ویژگیها باعث میشوند که معماری دیکانستراکشن به عنوان یکی از سبکهای چالشبرانگیز و نوآورانه در دنیای معماری شناخته شود و توجه بسیاری از معماران و طراحان را به خود جلب کند.
معماری دیکانستراکشن در کدام کشورها طرفداران بیشتری دارد
معماری دیکانستراکشن به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد و نوآورانه خود، در چندین کشور به ویژه در کشورهای توسعهیافته با جامعههای پویا و فرهنگی غنی طرفداران زیادی پیدا کرده و پروژههای برجستهای در این کشورها اجرا شده است. در ادامه، به برخی از کشورهایی که معماری دیکانستراکشن در آنها رواج بیشتری دارد اشاره میکنیم:
- ایالات متحده آمریکا
- شهرهای مهم: لسآنجلس، نیویورک، شیکاگو
- معماران برجسته: فرانک گهری، پیتر آیزنمن
- نمونههای معروف: موزه گوگنهایم بیلبائو (اثر فرانک گهری)، خانه فرانک گهری در سانتا مونیکا
- اسپانیا
- شهرهای مهم: بیلبائو، بارسلونا
- معماران برجسته: سانتیاگو کالاتراوا
- نمونههای معروف: موزه گوگنهایم بیلبائو (اثر فرانک گهری)
- فرانسه
- شهرهای مهم: پاریس
- معماران برجسته: برنارد تشومی
- نمونههای معروف: پارک دو لا ویلت (اثر برنارد تشومی)
- هلند
- شهرهای مهم: روتردام، آمستردام
- معماران برجسته: رم کولهاس
- نمونههای معروف: ساختمان شورای شهر روتردام (اثر رم کولهاس)
- بریتانیا
- شهرهای مهم: لندن
- معماران برجسته: زاها حدید
- نمونههای معروف: مرکز آبی المپیک لندن (اثر زاها حدید)، موزه ریور ساید در گلاسگو
- چین
- شهرهای مهم: پکن، شانگهای
- معماران برجسته: رم کولهاس، زاها حدید
- نمونههای معروف: ساختمان مرکزی CCTV در پکن (اثر رم کولهاس)، مرکز فرهنگی گوآنگجو (اثر زاها حدید)
- آلمان
- شهرهای مهم: برلین، دوسلدورف
- معماران برجسته: دانیل لیبسکیند
- نمونههای معروف: موزه یهود برلین (اثر دانیل لیبسکیند)
- اتریش
- شهرهای مهم: وین
- معماران برجسته: کوپ هیملبلاو
- نمونههای معروف: ساختمان دانشگاه فنی وین (اثر کوپ هیملبلاو)
- امارات متحده عربی
- شهرهای مهم: دبی، ابوظبی
- معماران برجسته: معماران بینالمللی مختلف
- نمونههای معروف: برجهای پیچیده و نوآورانه در دبی، مانند برجهای مرکز مالی دبی
این کشورها به دلیل داشتن زیرساختهای پیشرفته، اقتصاد قوی و تمایل به پذیرش و حمایت از نوآوریهای معماری، زمینهساز رواج و گسترش معماری دیکانستراکشن بودهاند. پروژههای برجسته در این کشورها نه تنها به عنوان نمادهای معماری معاصر شناخته میشوند، بلکه نقش مهمی در تعریف و ترویج سبک دیکانستراکشن در سطح جهانی ایفا کردهاند.
معماری دیکانستراکشن در ایران
معماری دیکانستراکشن در ایران، به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد و نوآورانهاش، کمتر از دیگر کشورهای پیشرو در این سبک شناخته شده و اجرایی شده است. با این حال، در چند دهه اخیر، برخی معماران ایرانی به تأثیر از جریانهای معماری بینالمللی، به طراحی و اجرای پروژههایی با عناصر و ویژگیهای دیکانستراکشن پرداختهاند. در ادامه به وضعیت معماری دیکانستراکشن در ایران میپردازیم:
پروژههای برجسته معماری دیکانستراکشن در ایران
خانههای مسکونی و ویلاها: برخی از معماران ایرانی در طراحی خانههای مسکونی و ویلاها از اصول دیکانستراکشن استفاده کردهاند. این پروژهها غالباً به عنوان نمونههای تجربی و خاص در نظر گرفته میشوند.
ساختمانهای تجاری و اداری: تعداد محدودی از ساختمانهای تجاری و اداری با عناصر معماری دیکانستراکشن در شهرهای بزرگ ایران مانند تهران و اصفهان ساخته شدهاند.
معماران ایرانی برجسته در معماری دیکانستراکشن
فرهاد احمدی: فرهاد احمدی یکی از معماران برجسته ایرانی است که در برخی از پروژههای خود از اصول دیکانستراکشن استفاده کرده است. طراحیهای وی اغلب با ترکیب عناصر سنتی ایرانی و سبکهای مدرن و دیکانستراکشن شناخته میشوند.
علیرضا تغابنی: علیرضا تغابنی نیز یکی از معمارانی است که به واسطه استفاده از فرمهای نوآورانه و غیرمعمول، به سبک دیکانستراکشن نزدیک شده است.
آموزش و پژوهش در زمینۀ معماری دیکانستراکشن
دانشگاهها و مؤسسات آموزشی: در دانشگاههای معماری ایران، مباحث مربوط به معماری دیکانستراکشن به عنوان بخشی از دورههای معماری معاصر تدریس میشود. این امر به آشنایی دانشجویان با اصول و فلسفه این سبک کمک میکند.
پژوهشهای علمی: برخی پژوهشهای علمی و پایاننامههای دانشجویی نیز به بررسی و تحلیل معماری دیکانستراکشن در ایران و جهان اختصاص یافتهاند.
چالشها و محدودیتهای معماری دیکانستراکشن در ایران
قوانین و مقررات ساخت و ساز: قوانین و مقررات ساخت و ساز در ایران گاهی محدودیتهایی برای اجرای پروژههای نوآورانه و غیرمعمول ایجاد میکند. این امر میتواند یکی از موانع اصلی در اجرای گسترده معماری دیکانستراکشن باشد.
منابع مالی و اقتصادی: پروژههای دیکانستراکشن به دلیل پیچیدگیهای طراحی و ساخت، نیاز به منابع مالی قابل توجهی دارند. این موضوع نیز میتواند یکی از محدودیتها برای اجرای چنین پروژههایی در ایران باشد.
آینده معماری دیکانستراکشن در ایران
پتانسیلها و فرصتها: با توجه به پتانسیلهای معماری ایران و تمایل به نوآوری، میتوان امیدوار بود که در آینده پروژههای بیشتری با استفاده از اصول معماری دیکانستراکشن در ایران اجرا شوند. بهرهگیری از تکنولوژیهای جدید و توسعه زیرساختها میتواند به تحقق این امر کمک کند.
افزایش آگاهی و شناخت: با افزایش آگاهی و شناخت عمومی نسبت به مزایا و ویژگیهای معماری دیکانستراکشن، احتمال اجرای پروژههای بیشتر در این سبک افزایش مییابد.
در مجموع، معماری دیکانستراکشن در ایران هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، اما با توجه به پتانسیلها و تلاشهای برخی معماران، میتوان به آینده این سبک در ایران امیدوار بود.
معرفی برخی از مهمترین نمونههای معماری دیکانستراکشن در جهان
مرکز لوئیس و ریچارد روزنتال برای هنر معاصر
- معمار: زاها حدید
- مکان: سینسیناتی، اوهایو، ایالات متحده آمریکا
- ویژگیها: استفاده از فرمهای پیچیده و زاویهدار، نمای بتنی و فلزی
مرکز فیلیپ جانسون برای هنر
- معمار: پیتر آیزنمن
- مکان: دانشگاه اوهایو، ایالات متحده آمریکا
- ویژگیها: استفاده از فرمهای پیچیده و غیرمتقارن، ترکیب مواد مختلف
پروژه Vitra Fire Station
- معمار: زاها حدید
- مکان: ویل ام راین، آلمان
- ویژگیها: استفاده از فرمهای زاویهدار و تیز، نمای بتنی
دانشکده طراحی دانشگاه UFA
- معمار: کوپ هیملبلاو
- مکان: وین، اتریش
- ویژگیها: طراحی پیچیده و غیرمعمول، استفاده از فرمهای منحنی و زاویهدار
موزه هنر میلواکی
- معمار: سانتیاگو کالاتراوا
- مکان: میلواکی، ویسکانسین، ایالات متحده آمریکا
- ویژگیها: طراحی دینامیک و منحصر به فرد، استفاده از فرمهای منحنی و ساختارهای متحرک
موزه گوگنهایم بیلبائو
- معمار: فرانک گهری
- مکان: بیلبائو، اسپانیا
- ویژگیها: استفاده از فرمهای منحنی و پیچیده، نمای فلزی و استفاده از تیتانیوم
خانه رقصان
- معماران: فرانک گهری و ولادو میولونیچ
- مکان: پراگ، جمهوری چک
- ویژگیها: طراحی منحنی و غیرمعمول، الهام گرفته از رقص جینجر راجرز و فرد آستر
موزه یهود برلین
- معمار: دانیل لیبسکیند
- مکان: برلین، آلمان
- ویژگیها: طراحی پیچیده و نمادین، استفاده از خطوط زاویهدار و بریدگیها
مرکز فرهنگی حیدر علیاف
- معمار: زاها حدید
- مکان: باکو، آذربایجان
- ویژگیها: استفاده از فرمهای منحنی و سیال، طراحی نوآورانه و نمادین
روشهای طراحی معماری دیکانستراکشن
معماری دیکانستراکشن، برخلاف روشهای سنتی معماری، از یک فرایند طراحی پیچیده و غیرخطی استفاده میکند. این سبک معماری بیشتر به دنبال خلق فرمها و فضاهای نوآورانه و چالشبرانگیز است. در ادامه به تشریح روشهای طراحی معماری دیکانستراکشن میپردازیم:
مبانی فلسفی و تئوریک
معماری دیکانستراکشن از فلسفه واسازی ژاک دریدا الهام گرفته است. این فلسفه بر تفکیک و شکافتن مفاهیم و ساختارهای ثابت تأکید دارد.
معماران دیکانستراکشن به چالش کشیدن و نقد اصول و قواعد معماری سنتی و مدرن را در قلب طراحیهای خود قرار میدهند.
تحلیل و شکافتن فرمها
فرایند طراحی با تجزیه و تحلیل فرمهای معماری موجود آغاز میشود. معماران فرمها را به قطعات کوچکتر تقسیم کرده و هر قطعه را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار میدهند.
این قطعات سپس به شیوهای غیرسنتی و نامتقارن دوباره ترکیب میشوند تا فرمهای جدید و پیچیدهای ایجاد کنند.
استفاده از ابزارهای دیجیتال
استفاده از نرمافزارهای پیشرفته طراحی مانندCAD ، Rhino، Grasshopper و سایر ابزارهای دیجیتال برای خلق فرمهای پیچیده و سهبعدی.
شبیهسازیهای کامپیوتری و مدلسازیهای سهبعدی برای بررسی و بهینهسازی طرحها از نظر ساختاری و زیباییشناسی.
خلق فرمهای غیرمتعارف و پیچیده
ایجاد فرمهایی که به طور عمدی تکهتکه و نامتقارن هستند. این فرمها غالباً به نظر میرسد که در حال حرکت یا فروپاشی هستند.
خطوط شکسته، زاویههای تند و فرمهای چندلایه از ویژگیهای بارز این سبک معماری هستند.
تداخل و همپوشانی فضاها
طراحی فضاهای داخلی و خارجی به گونهای که به هم تداخل کنند و مرزهای معمول بین آنها از بین برود.
همین طور استفاده از فرمها و سطوحی که حس حرکت و پویایی را به بیننده القا میکنند.
انتخاب و ترکیب مواد
استفاده از مواد مختلف مانند بتن، فلز، شیشه و چوب به صورت ترکیبی و نامتعارف.
به نمایش گذاشتن ساختار و اجزای سازهای بنا به عنوان بخشی از طراحی، به جای پنهان کردن آنها.
تأکید بر فرایند طراحی غیرخطی
طراحی در معماری دیکانستراکشن به صورت غیرخطی و از طریق فرایندهای تکراری و اصلاحات پیدرپی انجام میشود.
تأکید بر نوآوری و خلاقیت در تمامی مراحل طراحی و ساخت.
تجربه و بیان هنری
استفاده از فرمها و فضاهای غیرمعمول برای بیان مفاهیم فلسفی و هنری عمیق، نمادها و استعارهها در طراحی برای ایجاد معانی چندلایه و پیچیده.
مثالهایی از فرایند طراحی در معماری دیکانستراکشن
- طرح اولیه و ایدهپردازی: ایجاد طرحهای اولیه با استفاده از اسکیسها و مدلهای سهبعدی دیجیتال.
- تحلیل و بازنگری: تحلیل فرمها و فضاها، شبیهسازی و مدلسازی برای بهینهسازی طرح.
- تکرار و اصلاح: تکرار فرایند طراحی و اعمال اصلاحات بر اساس بازخوردها و تحلیلهای انجام شده.
- ساخت و اجرا: اجرای پروژه با توجه به تمامی مراحل طراحی و استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته ساخت.
این روشها و فرایندها باعث میشوند که معماری دیکانستراکشن به عنوان یک سبک چالشبرانگیز و نوآورانه شناخته شود که به خلق بناهایی با فرمها و فضاهای بیسابقه و پیچیده میانجامد.
کلام آخر
در این مقاله از مجلۀ آموزشی گروه رسام، برترین ارائهدهنده خدمات معماری در ایران، به بررسی و تحلیل معماری دیکانستراکشن پرداختیم.
آموختیم که معماری دیکانستراکشن یک سبک معماری نوآورانه و پیچیده است که بر خلاقیت بالا، پیچیدگی فرمی و استفاده از ترکیبهای نامترادف از مواد و اشکال متمرکز است. این سبک معماری تلاش دارد تا با شکستن الگوهای معمول و بیان ابعاد جدید از فضاها و ساختمانها، تجربههای معنایی و جذابی را برای ساکنان ایجاد کند. به عنوان یک راه بیانیهای از هنر و فلسفه، معماری دیکانستراکشن به چالش کشیدن استانداردهای معمول و ارائه گزینههای جدید برای فضاها و ساختمانها با تأکید بر نوآوری، پویایی و ارتباط فرمی معنیدار با محیط اطراف میپردازد.
از این که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.
مشاهدۀ پروژه های معماری رسام
-
آپارتمان دربند
Read more -
شهرک مسکونی آرمان
Read more -
آپارتمان گلستان
Read more -
هتل گبه
Read more -
کارخانه شفا فارمد
Read more -
ساختمان اداری ایرانیان
Read more -
ساختمان تجاری سابیر سنتر
Read more -
دفتر مرکزی سابیر بین الملل
Read more -
ویلای ملارد
Read more -
ویلای کردان
Read more -
ویلای چیلک 2
Read more -
ویلای چیلک 1
Read more -
ویلای ترکمانچای
Read more -
ویلای باغ گل
Read more -
ویلای لواسان
Read more