طراحی محوطه یا محوطه سازی | صفر تا 100 آنچه باید بدانیم

منظور از محوطه سازی ارگانیک چیست

محوطه ‌سازی ارگانیک به رویکردی در طراحی و اجرای محوطه‌ها و فضاهای سبز اشاره دارد که با اصول طبیعی و محیط زیستی هماهنگ است. این نوع محوطه‌سازی بر استفاده از مواد و روش‌های طبیعی، حفظ و تقویت تنوع زیستی و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست تأکید دارد. در ادامه، به جزئیات بیشتری در مورد محوطه ‌سازی ارگانیک می‌پردازیم:

اصول محوطه ‌سازی ارگانیک

استفاده از مواد طبیعی و پایدار:

• مواد طبیعی: استفاده از سنگ، چوب، خاک و سایر مواد طبیعی به جای مواد مصنوعی.
• مواد بازیافتی: بهره‌گیری از مواد بازیافتی و قابل بازیافت برای کاهش پسماند و حفظ منابع طبیعی.

حفظ و تقویت تنوع زیستی:

• گیاهان بومی: کاشت گیاهان بومی که با شرایط اقلیمی و خاکی منطقه سازگار هستند و نیاز به نگهداری کمتری دارند.
• حیات وحش: ایجاد زیستگاه‌های مناسب برای جذب و حمایت از حیات وحش محلی مانند پرندگان، حشرات و حیوانات کوچک.

مدیریت منابع آب:

• آبیاری کارآمد: استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و سایر روش‌های آبیاری کارآمد برای کاهش مصرف آب.
• ذخیره آب باران: نصب سیستم‌های جمع‌آوری و استفاده مجدد از آب باران برای آبیاری گیاهان.

حفاظت از خاک:

• کودهای ارگانیک: استفاده از کودهای طبیعی و کمپوست به جای کودهای شیمیایی.
• پوشش خاک: استفاده از مالچ و سایر پوشش‌های طبیعی برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از فرسایش.

کاهش استفاده از مواد شیمیایی:

• کنترل آفات به روش‌های طبیعی: استفاده از روش‌های کنترل بیولوژیکی مانند جذب حشرات مفید برای کنترل آفات.
• عدم استفاده از سموم شیمیایی: جلوگیری از استفاده از سموم و مواد شیمیایی مضر برای محیط زیست و سلامتی انسان.

مزایای محوطه ‌سازی ارگانیک

• حفظ منابع طبیعی: استفاده از روش‌ها و مواد پایدار که به حفظ و تجدید منابع طبیعی کمک می‌کند.

• کاهش پسماند: کاهش تولید پسماند و استفاده مجدد از مواد بازیافتی.

• گیاهان تصفیه‌کننده هوا: کاشت گیاهانی که به بهبود کیفیت هوا کمک می‌کند.

• خاک سالم: استفاده از کودهای طبیعی که به بهبود ساختار و سلامت خاک کمک می‌کند.

• زیستگاه‌های حیات وحش: ایجاد فضاهای مناسب برای حیات وحش که به افزایش تنوع زیستی منطقه کمک می‌کند.

• حفظ گیاهان بومی: کاشت گیاهان بومی که به حفظ تنوع زیستی گیاهی منطقه کمک می‌کند.

• نگهداری کمتر: نیاز کمتر به آب، کود و مواد شیمیایی که هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.

• استفاده از مواد محلی: کاهش هزینه‌های حمل و نقل با استفاده از مواد محلی و بومی.

• محیط زیست سالم‌تر: کاهش استفاده از مواد شیمیایی مضر که به سلامت انسان و محیط زیست کمک می‌کند.

• فضاهای آرامش‌بخش: ایجاد فضاهای طبیعی و آرامش‌بخش که به بهبود سلامت روانی و جسمی انسان‌ها کمک می‌کنند.

تکنیک‌ها و روش‌های محوطه‌سازی ارگانیک

کمپوست‌سازی:

تولید کمپوست: تولید کمپوست از پسماندهای آلی مانند برگ‌ها، علف‌ها و پسماندهای آشپزخانه برای استفاده به عنوان کود طبیعی.

گیاهان چندساله و مقاوم:

کاشت گیاهان چندساله: استفاده از گیاهان چندساله و مقاوم که نیاز به کاشت و نگهداری سالانه ندارند.

مزارع گیاهی:

• باغ‌های سبزیجات: ایجاد باغ‌های سبزیجات و گیاهان دارویی که به تولید غذا و داروی طبیعی کمک می‌کنند.
• باغ‌های عمودی: استفاده از باغ‌های عمودی برای بهره‌برداری بهینه از فضای عمودی و کاهش نیاز به فضای افقی.

آب‌نماهای طبیعی:

برکه‌ها و چشمه‌ها: ایجاد برکه‌ها و چشمه‌های طبیعی که به حفظ آب و ایجاد زیستگاه‌های حیات وحش کمک می‌کند.

مالچ‌پاشی:

استفاده از مالچ: پوشاندن خاک با مالچ‌های طبیعی مانند برگ‌ها، چوب خرد شده و نی برای حفظ رطوبت خاک و کاهش رشد علف‌های هرز.

نمونه‌هایی از محوطه‌سازی ارگانیک

• باغ‌های بومی: طراحی باغ‌هایی که از گیاهان بومی و محلی استفاده و به حفظ تنوع زیستی منطقه کمک می‌کند.

• پارک‌های طبیعی: پارک‌هایی که با استفاده از مواد طبیعی و روش‌های پایدار طراحی و ساخته شده‌اند و به حفاظت از محیط زیست و ایجاد فضاهای طبیعی برای عموم مردم می‌پردازند.

• محوطه‌های آموزشی: محوطه‌های مدارس و دانشگاه‌ها که به آموزش اصول پایداری و حفاظت از محیط زیست به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک می‌کنند.

محوطه‌ سازی ارگانیک رویکردی است که به ایجاد فضاهای زیبا و کاربردی با استفاده از اصول طبیعی و پایدار کمک می‌کند. این رویکرد به حفظ محیط زیست، افزایش تنوع زیستی، بهبود کیفیت هوا و خاک و ایجاد فضاهای سالم و آرامش‌بخش برای انسان‌ها کمک می‌کند. با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های محوطه‌سازی ارگانیک می‌توان فضاهای سبز و پایداری ایجاد کرد که هم برای انسان و هم برای محیط زیست مفید باشد.

طراحی محوطه ویلا

طراحی محوطه ویلا یکی از جذاب‌ترین و متنوع‌ترین بخش‌های طراحی محوطه است که می‌تواند به زیبایی، کاربردی بودن و افزایش ارزش ملک کمک کند. طراحی محوطه ویلا نیازمند توجه به جزئیات و استفاده از اصول طراحی مناسب برای ایجاد فضایی دلپذیر و هماهنگ است. در ادامه به توضیح مراحل، اصول و المان‌های مهم در طراحی محوطه ویلا می‌پردازیم:

مراحل طراحی محوطه ویلا

تحلیل سایت:

• بررسی شرایط محیطی: مطالعه اقلیم، توپوگرافی، نوع خاک، منابع آب و پوشش گیاهی موجود.
• اندازه‌گیری و نقشه‌برداری: انجام اندازه‌گیری‌های دقیق و تهیه نقشه پایه از سایت.

نیازسنجی و تعیین اهداف:

• مصاحبه با مالک: جمع‌آوری اطلاعات درباره نیازها و خواسته‌های مالک و ساکنان نهایی.
• تعیین اهداف طراحی: مشخص کردن اهداف کلی مانند فضاهای نشستن، بازی کودکان، باغچه‌های گیاهی، استخر و غیره.

ایده‌پردازی و توسعه طرح مفهومی:

• تهیه طرح‌های مفهومی: ایجاد طرح‌های اولیه که شامل ایده‌های کلی درباره چیدمان فضاها و المان‌های مختلف است.
• بررسی و اصلاح: دریافت بازخورد از مالک و اصلاح طرح‌های مفهومی براساس نظرات دریافت شده.

طراحی دقیق و تهیه نقشه‌های اجرایی:

• نقشه‌های سایت پلان: تهیه نقشه‌های دقیق از چیدمان کلی سایت شامل مسیرها، فضاهای سبز، آب‌نماها، مبلمان و غیره.
• نقشه‌های جزئیات: تهیه نقشه‌های دقیق جزئیات اجرایی شامل سیستم‌های آبیاری، نورپردازی، کاشت گیاهان و مصالح ساختمانی.

اجرای پروژه:

• ساخت و ساز: اجرای نقشه‌ها و طرح‌ها، آماده‌سازی خاک، کاشت گیاهان و نصب عناصر مصنوعی.
• نصب سیستم‌های آبیاری و نورپردازی: ایجاد زیرساخت‌های لازم برای نگهداری و مدیریت محوطه.

نگهداری و مدیریت:

• برنامه‌ریزی نگهداری: شامل آبیاری، هرس، کوددهی و کنترل آفات.
• ارزیابی و بهبود: ارزیابی مستمر و بهبود طراحی براساس نیازها و تغییرات محیطی.

اصول طراحی محوطه ویلا

• توازن بصری: ایجاد توازن بصری بین المان‌های مختلف مانند گیاهان، مسیرها، آب‌نماها و مبلمان.
• تناسب: حفظ تناسب بین اندازه‌ها و ابعاد المان‌ها به‌گونه‌ای که هماهنگی کلی فضا حفظ شود.
• سهولت دسترسی: طراحی مسیرها و راه‌ها به گونه‌ای که دسترسی به تمامی بخش‌های محوطه به راحتی امکان‌پذیر باشد.
• کاربردی بودن: تعیین فضاهای مختلف با کاربری‌های مشخص و مناسب برای نیازهای کاربران.
• رنگ و بافت: استفاده از رنگ‌ها و بافت‌های مختلف در انتخاب گیاهان و مصالح برای ایجاد جذابیت بصری.
• هماهنگی کلی: ایجاد هماهنگی بین المان‌های مختلف به‌گونه‌ای که کل فضا به‌صورت یکپارچه و زیبا به نظر برسد.
• نورپردازی: طراحی نورپردازی مناسب برای افزایش ایمنی و راحتی در شب.
• مسیرهای ایمن: ایجاد مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری ایمن برای کاربران.

المان‌های مهم در طراحی محوطه ویلا

پوشش گیاهی:

• درختان و درختچه‌ها: استفاده از درختان بلند برای ایجاد سایه و درختچه‌ها برای تعریف فضاها.
• گل‌ها و گیاهان زینتی: کاشت گل‌ها و گیاهان زینتی برای افزایش زیبایی بصری.
• چمن‌ها و پوشش‌های سبز: ایجاد فضاهای چمن‌کاری شده و استفاده از پوشش‌های سبز برای کاهش حرارت و ایجاد زیبایی.

مسیرها و راه‌ها:

• مسیرهای پیاده‌روی: طراحی مسیرهای پیاده‌روی با استفاده از مواد مختلف مانند سنگ، چوب و بتن.
• مسیرهای ماشین‌رو: ایجاد مسیرهای دسترسی ماشین‌رو برای ورود و خروج خودروها.

آب‌نماها و استخرها:

• آب‌نماها: نصب آب‌نماهای زیبا و متنوع برای ایجاد جلوه‌های بصری و صدای آرامش‌بخش.
• استخرها: طراحی و ساخت استخرهای شنا با در نظر گرفتن نیازها و بودجه.

نورپردازی:

• نورپردازی محیطی: استفاده از نورپردازی محیطی برای روشنایی کلی محوطه.
• نورپردازی نقطه‌ای: استفاده از نورپردازی نقطه‌ای برای تأکید بر عناصر خاص مانند مجسمه‌ها، آب‌نماها و گیاهان زیبا.

مبلمان و فضاهای نشستن:

• نیمکت‌ها و صندلی‌ها: ایجاد فضاهای نشستن با نیمکت‌ها و صندلی‌های راحت و زیبا.
• آلاچیق‌ها و سایبان‌ها: ساخت آلاچیق‌ها و سایبان‌ها برای ایجاد فضاهای سایه‌دار و محافظت از کاربران در برابر شرایط جوی.

محوطه‌های بازی و ورزش:

فضاهای بازی کودکان: طراحی فضاهای بازی ایمن و خلاقانه برای کودکان.

زمین‌های ورزشی: ایجاد زمین‌های ورزشی برای فعالیت‌های بدنی و ورزش.

طراحی محوطه ویلا می‌تواند به بهبود زیبایی و کارایی فضاهای بیرونی کمک کند و محیطی دلپذیر و آرام‌بخش برای ساکنان ایجاد نماید. با توجه به اصول و المان‌های مهم در طراحی محوطه ویلا و استفاده از تکنیک‌ها و مواد مناسب، می‌توان فضاهایی زیبا، کاربردی و پایدار ایجاد کرد که هم برای زندگی روزمره و هم برای تفریح و استراحت مناسب باشند.

کلام آخر

در این مقاله از مجلۀ آموزشی گروه رسام شما را با طراحی محوطه و طراحی محوطه ویلا مدرن آشنا کردیم.

امیدواریم توانسته باشیم اهمیت و ضرورت محوطه سازی را در فضاهای مسکونی، تجاری، آموزشی و ویلا مدرن برای شما مشخص کرده باشیم.

اگر قصد انجام این کار را دارید، پیشنهاد می‌کنیم به گروه رسام اعتماد کنید تا ما آنچه در شأن و شایسته شماست را برای‌تان طراحی کنیم.

مسأله یک عمر زندگیست؛ ما این زندگی را به کام‌تان شیرین می‌کنیم.